" [ ... ] Ο βεζύρης αυτός, που ήταν πολύ γέρος, είχε δυο γιούς που ακολουθούσαν τα ίχνη του, σα δυο δορυφόροι έναν πλανήτη. Ποτέ δεν είδε κανείς όμοιούς τους στην ομορφιά και στη χάρη. [ ... ] "
Τώρα, οι υπερχίλιες νύχτες δε γράφτηκαν προχτές, ούτε καν πριν εκατό χρόνια. Αν συνοψίσουμε τις πληροφορίες του προλόγου (της παραπάνω έκδοσης), οι πρώτες ιστορίες φαίνεται να ξεκινούν κάπου στον 8ο μ.Χ. αιώνα και, σαρώνοντας τη λαϊκή παράδοση και την ανθρώπινη φαντασία στο διάβα των αιώνων, ήρθαν κι αποκρυσταλλώθηκαν σε μια σχετικά πλήρη μορφή γύρω στο 13ο αιώνα, από κάποιον Αμπού-Μπακρ. Απ' την άλλη μεριά πάλι, είναι μόλις στις 7 Ιανουαρίου του σωτηρίου έτους 1610 όταν, δι' οφθαλμών ασκαρδαμύκτων, ο Γαλιλαίος γίνεται πρωτο-μάρτυρας των εξωγήινων δορυφόρων του Δία, καταφέρνοντας έκτοτε θανάσιμο πλήγμα στην συμπαντοκρατορία του πλανήτη μας. Συνδυάζοντας τα προηγούμενα, αναρωτιέται κανείς "Τι συμβαίνει, λοιπόν, με τη Χαλιμά και την παρέα της; Είχαν οι Άραβες γνώση των δορυφορικών συστημάτων, αιώνες νωρίτερα από τους ευρωπαίους βρωμύλους;"
Όλα αυτά μου κίνησαν το ενδιαφέρον, η απάντηση όμως είναι - πιθανότατα - πιο εύκολη και προφανής, απ' όσο η αρχική μου έκπληξη υπονοούσε. Αναζητώντας στην ευλογία του διαδικτύου την περίφημη μετάφραση του Sir Richard Francis Burton, διαβάζουμε στο αντίστοιχο χωρίο ...
" [ ... ] This Minister, who was a very old man, had two sons, as they were two moons; never man saw the like of them for beauty and grace [ ... ] "
Προφανώς, η ποιητική αδεία ήταν για πολλούς αιώνες δυνατότερη απ' το ισχυρότερο τηλεσκόπιο και τα φεγγάρια έδειναν κι έπαιρναν στη φαντασία και στα χείλη των ανθρώπων. Να παρομοιάσεις τα δροσερά νιάτα με φεγγάρια, δύο ή τρία, όσα επιθυμεί η καρδιά του καθενός, είναι εντελώς διαφορετικό πράγμα απ' το να φαντάζεσαι ουράνιες σφαίρες να κλωθογυρίζουν τους πλανήτες, στην άλλη άκρη του στερεώματος. Ευλογότερη ερμηνεία: ο Τρικογλίδης, στο σημείο ετούτο, παρεξέκλινε μια στάλα απ' το αραβικό πρωτότυπο, για λόγους που δε θα μάθουμε ποτέ. Δε νομίζω ότι η προσφυγή σε δορυφόρους είχε κάποιο άμεσο λυρικό κέρδος (ή κάτι άλλο), απ' το ν' αφήναμε τους γιους του γερο-βεζύρη όμοιους με δυο ολόγιομα φεγγάρια.
Ο Τρικογλίδης μεταφράζει άμεσα απ' το αραβικό κείμενο κι έτσι δεν είναι εύκολο να προχωρήσουμε σε συγκρίσεις, για τη σημειολογία των αραβικών λέξεων. Γνωρίζουμε, ωστόσο, ότι στην αγγλική η λέξη "moon" έχει διττή σημασία. Έτσι, κάθε που διαβάζουμε "the Moon", σε κάποιο αγγλικό κείμενο, ξέρουμε πως μιλάμε για το ντόπιο φεγγαράκι μας και συννενοούμαστε. Αντιθέτως, μαθαίνουμε πως αέριοι γίγαντες, όπως ο Δίας, έχουν στη δούλεψή τους ένα σωρό "moons", δηλαδή δορυφόρους. Δεν περιμένουμε, φυσικά, ετούτος ο δυισμός να στέκει προγενέστερος του 17ου αιώνα κι έτσι, αντίστοιχα, φαίνεται απίθανο να υπάρχει ένα παρόμοιο υπονοούμενο στο αραβικό πρωτότυπο του 13ου αιώνα ή, έστω, των τριών επόμενων.
Μερικές σκέψεις, έτσι απλά ...
Φόβος και Δείμος : δίδυμα φεγγάρια στον Άρη
No comments:
Post a Comment